«Մեր ժողովրդական լեզուն պիտի զարգանա.... ոչ թե հնին դառնալով, այլ այդ լեզուն խոսող հասարակության իմացական կարողության համեմատությամբ.... Ժողովուրդն է միայն, որ կդարբնե լեզուն կյանքի ամենօրյա սալին վրա՝ իր կամքին, պետքին, զգացմունքներուն ու հաճույքին համեմատ»: Գրիգոր Զոհրապ
Մեծանուն Զոհրապը ծնվել է Կոստանդնուպոլսում, 1861թ.:Զոհրապը գրել է բանաստեղծություններ, նորավեպեր, ակնարկներ, վեպեր և այլն, սակայն առավել ճանաչվել էնորավեպերով: Բյուրեղացած ձևի ու փոքր ծավալի մեջ նահասել է հոգեբանական խորության և կերտել բազմաթիվկերպարներ՝ զարգացնելով ռեալիզմի ավանդները հայգրականության մեջ: Նրա լեզվամտածողություննառանձնանում է զուսպ ու դիպուկ ոճով, հոգեբանականնրբին պատկերների, համեմատությունների և մակդիրներիարտահայտչամիջոցներով:
Ահա եվ մի քանիսը, որոնք հավանել եմ՝
«Զաբուղոն»
Զաբուղոնը մի սիրո մասին է: Մի երիտասարդ, ցնորվածկողոպտիչ սիրահարվում է մի աղջկա ու գիշերներըգալիս աղջկա տուն: Հետո աղջիկը սիրահարվում է մեկուրիշին ու որոշում է նախկին սիրեկանին հանձնելոստիկանության ձեռքը: Էստեղից պարզ է դառնում, որաղջիկը դադարել էր սիրել այդ ցնորված երիտասարդին:Նրան բանտ են նստեցնում: Նա փորձում է փախչելբանտից ,սակայն սկզբում իր մոտ ոչինի չի ստացվում, բայց ի վերջո մի քանի տարվա փորձերից հետոհաջողվում է դուրս գալ : Դուրս գալուց անմիջապես հետոերիտասարդը վազում է աղջկա տուն: Բայց տունհասնելուն պես նա տեսնում է, որ աղջիկը միայնակ չէ: Կատաղությունից ուզում է սպանել աղջկան ու նրա նորսիրեկանին, բայց գնում է բանտ, որովհետև գիտակցումէ, որ իր քաջությունը այլևս ոչ ոքի անհրաժեշտ չէ: Աշխարհում ոչ ոք ու ոչինչ չունենալով հանդերձ, անգամիր սիրով իր մենակությունը չի ծածկվում:
Ճիտին պարտքը»
«ճիտին պարտքը» նորավեպը մի մարդու մասին էր, ումկինը մահացել էր և իր երկու աղջիկները իրխնամակալության տակ էին: Նա էր պահում ընտանիքը: Սակայն իր գործերը դեպի վատն են ընթանում և նաորոշում է չասել իր աղջիկներին, որ չտխրեն, որ անհոգլինեն: Իսկ ինքը կեղծ ժպիտ է հագնում աղջիկների մոտ, որ չկասկածեն իրավիճակի մասին: Ի վերջո նա չիկարողանում աշխատանք գտնել և չվարձատրվելով, աղջիկների քմահաճույքները ի վիճակի չլինելովկատարել, հասկանում է, որ չի կարող նայել նրանցաչքերի մեջ։ Մարդը ինքնասպան է լինում:
Իմ կարծիքով նորավեպի հերոսը՝ Հուսեփ աղան շատ սխալ քայլի է դիմել, եթե նա չէր ցանկանում իջնել իր աղջիկների աչքից պետք է ավելի շատ հաճախականությամբ աշխատեր, կամ էլ դաստյարակեր այնպես, որ այդպիսի իրավիճակներում աղջիկները կարեկցող լինեին իրեն: Սակայն ի վերջո նա ընտրում է և ամենահեշտ տարբերակը, կորցնում ամեն ինչ:
Նա ինքնասպան լինելով ավելի է կոտրում իր աղջիկներին, չէ որ նա տղամարդ է, նա պետք է տղամարդուն վայել պահեր իրեն և երբեք չհանձնվեր, չէ որ հույսը վերջում է մարում: Նա իր այդ արարքով ի ցուց դրեց բոլորին իր թուլությունը և իր երկու միայնակ աղջիկներին թողեց մեն-մենակ:
« Իր գործունեության ձևերեն այն, զոր ամենեն ավելիհրայրքով, հեշտանքով կկատարեր, գրականությունն էր: Կպաշտեր գրականությունը »,- Գ. Զոհրապի մասին ասելէ Արշակ Չոպանյանը:
Комментариев нет:
Отправить комментарий